Terror's price tag: పహల్గాం దాడి కారణంగా పాకిస్థాన్‌ ఆర్థికంగా చ*చ్చిపోనుంది.. పూర్తి విశ్లేషణ ఇదే!

Terror's price tag: పహల్గాం ఉగ్రదాడి తర్వాత పాకిస్థాన్‌పై భారంగా పడుతున్న ఆర్థిక భారం ఇప్పుడు ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షిస్తోంది. గతంలో అప్పు ముంచి పోతున్న పాక్‌, IMF సాయంతో కాస్త మేల్కొనడం ప్రారంభించింది. 2022లో పరిపక్వపు ముప్పు నుండి గట్టెక్కేందుకు IMF వద్ద నుంచి అనేక రుణాలను పొందింది. 2024 మార్చిలో IMF మళ్లీ రెండు బిలియన్ డాలర్ల రుణాన్ని మంజూరు చేసింది. ఈ క్రమంలో దాదాపు మూడు దశాబ్దాల కనిష్ట స్థాయికి ఇన్‌ఫ్లేషన్ తగ్గింది.

అయితే ఇప్పుడు పరిస్థితి మళ్లీ తిరగబడి పాక్‌ను తీవ్ర సంక్షోభ దిశగా నడిపిస్తోంది. పహల్గాం ఉగ్రదాడి నేపథ్యంలో భారత్ తీసుకున్న దౌత్య చర్యలు పాక్ ఆర్థిక వ్యవస్థను మరింత కుదించేలా తయారయ్యాయి. భారత్ పాక్‌తో ద్వైపాక్షిక వాణిజ్యాన్ని నిలిపివేయడమే కాకుండా, పాక్ అధికారులను వెనక్కు పంపించింది, వీసాలను రద్దు చేసింది, సింధు జలాల ఒప్పందాన్ని సస్పెండ్ చేసింది. ఇప్పటికే గడ్డు పరిస్థితిలో ఉన్న పాకిస్థాన్‌లో నిత్యావసర వస్తువుల ధరలు మళ్లీ పెరుగుతున్నాయి. బియ్యం, కూరగాయలు, మాంసాహారం ధరలు ఊహించని స్థాయిలో పెరిగాయి. బియ్యం కిలో ధర రూ.340కి, చికెన్ ధర రూ.800కి చేరుకుంది. భారత్ వాణిజ్యాన్ని నిలిపివేయడం వల్ల ఔషధాలు, పౌల్ట్రీ ఫీడ్, డ్రై ఫ్రూట్స్ వంటి అనేక అవసరమైన ఉత్పత్తుల కొరత ఏర్పడనుంది. IMF ఇప్పటికే పాక్ వృద్ధి అంచనాను 2.6 శాతానికి తగ్గించింది. ప్రపంచ బ్యాంకు కూడా పాకిస్థాన్ వృద్ధి రేటును 2.7 శాతానికి తగ్గించినట్లు తెలిపింది. అంతేకాదు, పాక్‌లో ఈ ఏడాది 10 మిలియన్ల మందికి పైగా తీవ్రమైన ఆహార కొరతను ఎదుర్కొనాల్సి వచ్చే ప్రమాదం ఉందని హెచ్చరించింది.

ఇందుకు తోడు, భారత్ సింధు జలాల ఒప్పందాన్ని సస్పెండ్ చేయడం పాక్‌కు తీవ్రమైన నీటి కొరతను తెచ్చే ప్రమాదం ఉంది. పాక్ వ్యవసాయం 24 శాతం GDPను, 37.4 శాతం ఉపాధిని అందిస్తోంది. నీటి కొరత వల్ల వ్యవసాయానికి గండిపడడం ఖాయం. అంతేకాదు, పాకిస్థాన్‌లోని స్టాక్ మార్కెట్లు కూడా తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యాయి. కరాచీ స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్‌లో KSE-100 ఇండెక్స్ ఏకంగా 2 శాతం పతనమైంది. పెట్టుబడిదారుల భయం స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది.

ఇక పాక్ తీసుకున్న మరో నిర్ణయం, భారత విమానాలకు తమ గగనమార్గాన్ని మూసివేయడం. కానీ గత అనుభవాలను చూస్తే, ఈ నిర్ణయం పాక్‌కే గండిపడుతుంది. 2019లో ఇదే విధంగా గగనమార్గాన్ని మూసివేసినప్పుడు, పాక్ సుమారు 100 మిలియన్ డాలర్ల మేర నష్టపోయింది. ఇప్పుడు కూడా అదే ప్రమాదం ఉంది. CAA, PIA వంటి సంస్థలు భారీగా నష్టాలు ఎదుర్కొంటున్నాయి. ఒక బోయింగ్ 737 విమానం పాక్ గగనమార్గాన్ని ఉపయోగించిన ప్రతిసారి సుమారు 580 డాలర్ల ఓవర్‌ఫ్లైట్ ఫీజు వసూలు చేయబడేది. గగనమార్గ మూసివేత వల్ల ప్రతిరోజూ లక్షల డాలర్ల నష్టం జరుగుతోంది.

మొత్తం మీద, పహల్గాం ఉగ్రదాడి పాక్‌ను కేవలం రాజకీయంగానే కాదు, ఆర్థికంగా కూడా తీవ్రమైన ఒత్తిడిలోకి నెట్టేసింది. భారత్ తీసుకున్న చర్యలు పాక్‌పై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతున్నాయి. ప్రపంచ మద్దతు భారత్‌కు గట్టిగా లభిస్తుండటంతో, పాక్ ఆర్థిక పతనం మరింత వేగవంతం కావచ్చు. అంతర్జాతీయంగా ఒంటరిగా మిగిలిపోతున్న పాకిస్థాన్‌కు ఇప్పుడు ఎంతటి మిత్రులు, ఎంతటి మద్దతు ఉన్నా కూడా, పెరుగుతున్న ఆర్థిక సంక్షోభం నుంచి బయటపడటం చాలా కష్టం అనేది స్పష్టమవుతోంది.