Phobia : ఫోబియా శాశ్వతంగా నయమవుతుందా? ఎక్స్‌పోజర్ థెరపీ ఎలా పనిచేస్తుందంటే..

Highlights

భయం అనేది మనిషి జీవితంలో ఒక భాగం. కానీ కొన్నిసార్లు ఈ భయం హద్దులు దాటి మన జీవితాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. దానినే ఫోబియా అంటారు. కొందరికి ఎత్తులంటే భయం, మరికొందరికి నీళ్లంటే భయం, ఇంకొందరికి చీకటంటే భయం, లేకపోతే జనసమూహమంటే భయం..

Phobia : భయం అనేది మనిషి జీవితంలో ఒక భాగం. కానీ కొన్నిసార్లు ఈ భయం హద్దులు దాటి మన జీవితాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. దానినే ఫోబియా అంటారు. కొందరికి ఎత్తులంటే భయం, మరికొందరికి నీళ్లంటే భయం, ఇంకొందరికి చీకటంటే భయం, లేకపోతే జనసమూహమంటే భయం.. ఇలాంటి భయాలు మన దైనందిన జీవితాన్ని కష్టతరం చేస్తాయి. అయితే, ఈ భయాలను పూర్తిగా తొలగించుకోవడం సాధ్యమేనా? ఈ వార్తలో తెలుసుకుందాం.

కొంతమందికి భయం ఎక్కువయ్యి, అది రోజువారీ జీవితాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఎలివేటర్‌ అంటే భయపడేవారు మెట్లు వాడటం, జనసమూహం అంటే భయపడేవారు పార్టీలు, శుభకార్యాలకు వెళ్లడం మానేస్తారు. ఇలాంటి సందర్భాలలో ఈ భయాన్ని ఫోబియా అంటారు. ఈ భయం మూలాలు మన మనసులో ఉంటాయి. కొన్నిసార్లు ఇది చిన్ననాటి అనుభవం వల్ల, లేదా ఏదైనా దుర్ఘటన వల్ల ఏర్పడుతుంది. ఈ భయాన్ని అర్థం చేసుకొని, దాన్ని దూరం చేసుకోవడం అంత సులభం కాదు, కానీ అసాధ్యం కూడా కాదు. ఒక వ్యక్తికి ఎత్తులంటే భయం ఉన్నా, సరైన చికిత్స, నిపుణుల సహాయంతో అతను ఒక కొండ శిఖరం మీద భయం లేకుండా నిలబడగలడు. ఈ చికిత్సనే 'ఎక్స్‌పోజర్ థెరపీ' అంటారు.

ఇది ఒక రకమైన సైకోథెరపీ. ఈ థెరపీలో నిపుణులు ఒక వ్యక్తికి తన భయాన్ని మెల్లమెల్లగా, నియంత్రిత పద్ధతిలో పరిచయం చేస్తారు. ఉదాహరణకు, ఒక వ్యక్తికి చీకటంటే భయం ఉంటే, మొదట అతన్ని కొద్దిసేపు తక్కువ చీకటి ఉన్న గదిలో ఉంచుతారు. ఆ తర్వాత సమయాన్ని, చీకటిని మెల్లమెల్లగా పెంచుతారు. ఈ ప్రక్రియ చాలా నెమ్మదిగా జరుగుతుంది. దీంతో మెదడుకు ఆ భయాన్ని ఎదుర్కొనేందుకు సమయం దొరుకుతుంది. క్రమంగా శరీరం ఆ భయాన్ని ఒక సాధారణ పరిస్థితిగా అంగీకరించడం నేర్చుకుంటుంది.

ఈ ప్రక్రియను డాక్టర్ రోగికి సౌలభ్యం మేరకు ముందుకు తీసుకెళ్తాడు. మొదట ఆ భయం గురించి ఊహించుకోమని చెబుతాడు. ఆ తర్వాత వీడియోలు లేదా చిత్రాలను చూపిస్తారు. ఆ తర్వాతే నిజమైన పరిస్థితిలో భయాన్ని ఎదుర్కోవడానికి ప్రోత్సహిస్తారు. దీన్ని సిస్టమటిక్ డిసెన్సిటైజేషన్ అని అంటారు. ఈ థెరపీలో మెదడుకు ఈ భయం నిజానికి అంత ప్రమాదకరం కాదని చెప్పవచ్చు.

శిక్షణ లేకుండా సొంతంగా ఈ ప్రక్రియను చేస్తే ప్రతికూల ప్రభావం చూపవచ్చు. చాలామంది భయాన్ని ఒకేసారి ఎదుర్కోవాలనుకుంటారు, కానీ ఇది మెదడుపై చెడు ప్రభావాన్ని చూపిస్తుంది. అందుకే ఈ థెరపీని నెమ్మదిగా, నిపుణుల పర్యవేక్షణలో మాత్రమే చేయాలి. ఈ థెరపీ ప్రభావం నెమ్మదిగా కనిపిస్తుంది. మొదట్లో భయం పెరిగినట్లు అనిపించవచ్చు, కానీ కొన్ని వారాల్లోనే వ్యక్తిలో మార్పులు కనిపిస్తాయి. ఆత్మవిశ్వాసం పెరుగుతుంది. కష్టమనిపించిన విషయాలు సాధారణంగా అనిపిస్తాయి. కాబట్టి మీకు నీళ్లు, ఎత్తులు, జంతువులు లేదా మూసి ఉన్న ప్రదేశాలంటే భయం ఉంటే, భయపడాల్సిన అవసరం లేదు. ఎక్స్‌పోజర్ థెరపీ వంటి శాస్త్రీయ పద్ధతుల ద్వారా మీరు ఆ భయాన్ని అధిగమించవచ్చు.